I- GENEL AÇIKLAMA
Son yıllarda, giderek yaygınlaşan uygulamalardan biri de apartman duvarlarına verilen reklamlarla ilgili.
Apartman duvarına verilen dev reklamlar, yoldan geçenlerin ilgisini çektiği için çok etkili olmakta, etkisi fark edildikçe de bu tür reklamlar artmaktadır.
Apartman duvarlarına reklam verilmesi kira gelirinin, maliklere dağıtılması sırasında, Gelir Vergisi ve Stopaj yönünden vergilendirmede önem taşımaktadır.
Katma Değer Vergisi yönünden ise KDV’den istisna edilen kiralama işlemlerinin yanı sıra, gayrimenkullerin iktisadi işletmeye dahil olup olmama hususu da önem arz etmektedir.
Ayrıca duruma göre “sorumluluk” uygulaması da söz konusu olmaktadır(1).
Bu makalede apartman duvarlarının kiralanması konusu Gelir Vergisi ve KDV yönüyle ela alınarak açıklanmaya çalışılacaktır.
II- GELİR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
Gelir Vergisi Kanunu’nun 70. maddesinde sayılan mal ve hakların sahipleri, mutasarrıfları, zilyetleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen gelirlerin gayrimenkul sermaye iradı olduğu hüküm altına alınmış, söz konusu maddenin birinci bendinde; “Arazi, bina (Döşeli olarak kiraya verilenlerde döşeme için alınan kira bedelleri dahildir), maden suları, menba suları, madenler, taş ocakları, kum ve çakıl istihsal yerleri, tuğla ve kiremit harmanları, tuzlalar ve bunların mütemmim cüzileri ve teferruatı;” üçüncü bendinde ise “Gayrimenkullerin, ayrı olarak kiraya verilen mütemmim cüzileri ve teferruatı ile bilumum tesisatı demirbaş eşyası ve döşemeleri” sayılmıştır.
Aynı Kanun’un 94. maddesinin birinci fıkrasında tevkifat yapmakla sorumlu olanlar sayılarak maddenin (5-a) bendinde, 70. maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden % 20 oranında Gelir Vergisi tevkifatı yapılacağı belirtilmiştir.
Medeni Kanun’un 684. maddesinde ise gayrimenkullerin “mütemmim cüzileri (bütünleyici parça)”; yerel adetlere göre asıl şeyin temel unsuru olan ve o şey yok edilmedikçe, zarara uğratılmadıkça veya yapısı değiştirilmedikçe ondan ayrılmasına olanak bulunmayan parça olarak; aynı Kanun’un 686. maddesinde ise “teferruat (eklenti)” asıl şeyin malikinin anlaşılabilen arzusuna ve yerel adetlere göre, işletilmesi, korunması veya yarar sağlanması için asıl şeye sürekli olarak özgülenen ve kullanılmasında birleştirme, takma veya başka bir biçimde asıl şeye bağlı kılınan taşınır mal olarak tanımlanmıştır.
Öte yandan, apartman yöneticiliği tüzel kişiliğe sahip olmayıp gelir ve kurumlar vergisine tabi değildir. Ayrıca binaların dış cepheleri apartman yöneticiliğine ait olmayıp kat maliklerine aittir. Dolayısıyla, apartmanın dış cephelerinin kira bedeli apartman yöneticiliğine değil kat maliklerine aittir. Kira ödemesi site yöneticiliğine yapılsa dahi kat maliklerinin geliri sayılır.
Bu hüküm ve açıklamalara göre, bina duvarlarına verilen reklam geliri, elde edenler açısından gayrimenkul sermaye iradı olarak değerlendirilecek olup kiracının Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinin birinci fıkrasında sayılanlar arasında olması durumunda, aynı maddenin birinci fıkrasının (5-a) bendi kapsamında % 20 oranında Gelir Vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.
III- KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
A- İŞLETMEYE DAHİL OLAN YA DA OLMAYAN GAYRİMENKULLER
3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunu’nun 1/1. maddesine göre Türkiye’de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler, 1/3-f maddesine göre de Gelir Vergisi Kanunu’nun 70. maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemleri katma değer vergisine tabi olup, 17/4-d maddesi ile iktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanması işlemleri katma değer vergisinden istisna edilmiştir.
Gayrimenkullerin iktisadi işletmeye dahil olup, olmama hususunda 1 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği’nin(2) (I/B-8) bölümünde ayrıntılı açıklamalara yer verilmiştir.
B- SORUMLULUK UYGULAMASI
Kanun’un 9. maddesinde ise Maliye Bakanlığı’nın gerekli görülen hallerde, vergiye tabi işleme taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabileceği hükme bağlanmıştır.
Söz konusu maddenin verdiği yetkiye dayanılarak yayımlanan 30 Seri No.lu(3) Katma Değer Vergisi Genel Tebliği’nin “Reklam Verme İşlemlerinde Sorumluluk Uygulaması” başlıklı (2.) bölümünde;
“Uygulamada gerçek usulde katma değer vergisi mükellefi olan bazı işletmelerin, profesyonel veya amatör spor kulüplerine oyuncularının formalarında gösterilmek, şahıslara veya kuruluşlara ait bina, arazi gibi yerlerde duvarlara yazılmak, pano olarak yerleştirilmek, dergi, kitap gibi yazılı eserlerde yayınlanmak ve benzeri reklam verdikleri bilinmektedir. Bu şekilde reklam verme işlemleri ile katma değer vergisi, reklamı alanların gerçek usulde katma değer vergisi mükellefi olmamaları halinde, reklamı verenler tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilecektir.” açıklamalarına yer verilmiştir.
Buna göre; apartman ve sitelerde bulunan ortak kullanım alanlarının reklam ve tanıtım amaçlı haftalık, on günlük veya aylık kiraya verilmesi işlemi Kanun’un 1/3-f maddesi gereğince genel oranda (% 18) katma değer vergisine tabi olacaktır. Bu durumda, taşınmazı kiraya verenlerin (bağımsız bölüm malikleri) gerçek usulde katma değer vergisi mükellefiyetinin bulunmaması, kiracının (reklam şirketi) ise gerçek usulde katma değer vergisi mükellefi olması kaydıyla kiralama işlemine ait katma değer vergisi sorumlu sıfatıyla kiracı tarafından beyan edilecektir.
Bağımsız bölüm maliklerinin gerçek usulde katma değer vergisi mükellefi olmaları halinde sorumluluk uygulanmayacak olup, elde ettikleri kira gelirine ait katma değer vergisinin kendileri tarafından beyan edileceği kuşkusuzdur.
Ayrıca, katma değer vergisinin gelir vergisi tevkifatı dahil kira bedeli üzerinden hesaplanması gerekmektedir(4).
IV- SONUÇ
Yukarıda yapılan açıklamalardan ve dayanağı olan yasa, tebliğ ve özelgelerden de anlaşılacağı üzere; bina duvarlarına verilen reklamlardan elde edilen gelir, “kira geliri” olarak vergilendirilmekte ve % 20 stopaja tabi tutulmaktadır. Kira ödemesi, apartman yöneticiliğine yapılsa dahi, kat maliklerinin geliri sayılmaktadır.
Binanın, bir işletmenin aktifinde kayıtlı olması durumunda, yüzde 18 katma değer vergisi uygulanmaktadır. İktisadi bir işletmenin aktifine kayıtlı olmayan gayrimenkullerin kiralanması ise katma değer vergisine tabi değildir. Ancak reklam ve tanıtım amaçlı haftalık, 10 günlük veya aylık kiraya verme işlemi yüzde 18 katma değer vergisine tabidir.
(1) Bu konuda geniş bilgi ve ayrıntılı açıklama için Bkz. Şükrü KIZILOT, Katma Değer Vergisi Kanunu ve Uygulaması, Yaklaşım Yayınları, Ankara, 2013.
(2) 30.11.1984 tarih ve 19591 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
(3) 16.12.1988 tarih ve 20021 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
(4) Gelir İdaresi Başkanlığı, İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri KDV Grup Müdürlüğü’nün 21.02.2011 tarih ve GİB.4.34.17.01-KDV.1-675 sayılı Özelgesi.
Commenti